Hooghuis

Oud-Limmen kwam op het spoor van luchtfoto’s uit de 2e wereldoorlog welke werden genomen in februari 1945. Deze foto’s bevonden zich in de Landbouw Hogeschool in Wageningen, een vreemde plek. Echter het verhaal is als volgt, de overgave van de Duitsers vond plaats in hotel De Wereld in Wageningen, in aanwezigheid van Duitsers, Engelsen en Nederlanders. Nadat alles was afgehandeld bleven er op een tafel een aantal dozen staan, achtergelaten door de Engelsen, met de luchtfoto,s waar hier sprake van is.

Het tijdstip van de opnames van deze foto’s, in februari, zorgde er voor dat verdwenen structuren ondergronds zichtbaar werden. Uit nadere bestudering ontdekten wij een verdwenen ontsluitingsweg (voor het gemak Oosterweg gedoopt) welke liep van de Dusseldorpervaart, achter Dampegeest langs, richting een afwijkende vorm in het land met een oppervlak van ruim 1,8 ha, direct zagen wij dat dit iets bijzonders was. Wij herkenden een dubbele gracht en uit een berekening bleek het binnenterrein een oppervlak van 80x100 te hebben en dat is zeer groot! De buitenkant gracht heeft een afmeting van 125x125 meter.

Het weiland waar deze hoeve gesitueerd was heet Hooghuis, een naam welke werd gehanteerd in de periode 1150-1500, de betekenis van deze midden Nederlandse naam is huis van de heer, slot of kasteel. Uit door ons verrichte grondboringen is komen vast te staan dat de grachten nog geheel of gedeeltelijk aanwezig zijn.

Zover wij kunnen nagaan is hier sprake van een versterkt huis of een burcht (curtis,domeinhoeve).

Bijzonder is dat er geen historische gegevens zijn te vinden, dat kan betekenen dat het een ouder complex kan zijn dan bijv. Dampegeest wat rond 1350 was gebouwd en waar veel over bekend is.

Een subsidie verzoek is ingediend bij de Provincie Noord Holland om door het bedrijf GT frontline 3D geogerefereerde afbeeldingen van verschillende diepte niveaus tot wel 8 meter diep. Ook is de Rijksdienst Cultureel Erfgoed in Amersfoort op de hoogte gebracht en men reageerde enthousiast. Inmiddels is toestemming verleend door de Provincie en zal de archeologische werkgroep de aanpak coördineren.

Worden baksteenrestanten gevonden dan is het een gebouw geweest van na 1165 (baksteenintroductie in Nederland), indien tufsteen wordt gevonden, kan het betekenen dat dit gebouw voor 1165 is gebouwd. Vinden we niets dan kan het een houten woontoren geweest zijn een zgn Mottekasteel, te dateren vroeg middeleeuws, zelfs een nog vroegere datering zou eventueel mogelijk kunnen zijn.

Wij beschikken over een aanwijzing, namelijk een hele pot gedateerd vroeg 14e eeuw (1300)opgegraven door de vorige eigenaar, tevoorschijn gekomen uit het binnenterrein na het omspitten van het land, dit hoeft nog niet te betekenen dat de pot iets met het kasteel te maken heeft, er is namelijk altijd bewoning geweest op dit deel van de strandwal. Wij veronderstellen dat de allereerste bewoners van het latere Limmen woonachtig waren op dit gedeelte van de strandwal.

Op vrijdag 2 april vindt dmv een Quad het grondradaronderzoek plaats. Op 2 april was het dan zo ver, Ferry van den Oever van het bedrijf Saricon (voorheen GT FRontline) arriveerde om 9.30 bij het te onderzoeken terrein. Nadat hij een proefrondje had gemaakt en de apparatuur bleek te werken kon het onderzoek beginnen. Met grote snelheid reed Ferry over het perceel er werden banen getrokken van 1 meter breed. Gezien de grootte van het perceel was hij daar tot laat in de middag continue mee bezig. Daar hield het even mee op want van resultaat was tot op dat moment geen sprake.

Op 25 mei werden wij uitgenodigd in het Provinciehuis in Haarlem om samen met de archeologe van de Provincie, Kirstie Haakmeester en Ferry van den Oever de resultaten te bekijken.

De algemene eerste indruk was dat de getoonde onderzoeksresultaten nogal klein en gecomprimeerd werden weergegeven dat maakte de vertaling van de resultaten niet zo eenvoudig. Niettemin werden een aantal onverwachte resultaten zichtbaar.

Allereerst werden de dubbele grachten ook in de ondergrond tot ongeveer 1,5 meter diepte goed zichtbaar, die zijn dus duidelijk aanwezig! Daarnaast en dat zorgde voor de nodige opwinding werd in het centrum contouren zichtbaar van muren? uitbraaksleuven? of restanten van een palissade? met de afmetingen van 60x30 meter. Het vermoeden gaat uit richting palissade met de mogelijkheid van bebouwing binnenin.

Bijzonder is dat de tot op vandaag aanwezig sloot welke dwars door het perceel gaat precies de contouren van de palissade volgt. Deze sloot is middeleeuws te dateren. Uit de gracht hebben wij een tweetal middeleeuwse scherven gevonden en zijn te relateren aan de reeds eerder gevonden pot van de familie Conijn welke in de vitrine van Oud-Limmen staat.

Buiten de grachten zijn contouren zichtbaar waar zeker onderzoek naar gedaan zal moeten worden, contouren van verschillende gebouwen behorende bij het “landgoed” (wat geen landgoed is, maar hier te gebruiken om het fenomeen aan te duiden). De bovenste grondlagen, dus middeleeuws worden gescheiden door een stuifzandlaag. De daaronder liggende zichtbare sloten en structuren behoren tot een veel vroegere periode en zal prehistorisch zijn, uit een van die sloten is tijdens het booronderzoek een Friese scherf (inheems Romeins ) te voorschijn gekomen.

Omdat tegen het landgoed aan een complete maalsteen werd gevonden, gedateerd Late Steentijd, Vroege Bronstijd, moeten wij concluderen dat het perceel van archeologisch groot belang is en de vroegste bewoning van Limmen op dit gedeelte van de strandwal met grote zekerheid valt te situeren. Er zal een concept rapportage volgen waar wij een deel voor onze rekening gaan nemen en vervolgens gaan wij praten over vervolgstappen, te denken valt aan boren op de exact aangegeven plekken of proefputjes. Maar dan zal er in ieder geval toestemming van de eigenaren nodig zijn.

Overigens zijn er geen sporen aangetroffen van het in de 2e wereldoorlog neergestorte vliegtuig.

Verdere informatie volgt.

Ron Duindam