Mystieke Maalsteen

Door de vondst van de Late Steentijd in Akersloot kwamen wij van de werkgroep Oud-Limmen in aanraking met het boekje Bekermensen aan zee, geschreven door Jan Willem Hogestijn. In dat boekje komt een foto voor van een ongeveer 30 kg wegende granieten neolitische maalsteen gevonden in de omgeving van Hoogwoud.

Dat zette ons op het spoor om een ooit gevonden maalsteen in Limmen nader te onderzoeken. De maalsteen van Limmen is van graniet en lijkt qua vormgeving op de maalsteen uit Hoogwoud. De steen was in particulier bezit van mw.Valkering maar werd op ons verzoek welwillendin bruikleen gegeven aan de Stichting Oud-Limmen.

De steen werd ruim dertig jaar geleden tijdens het vlakken van het land van de gebr. Pepping door Dirk Baltus gevonden. Aan de vorm en de typerende holling van de steen valt af te leiden dat het om een bijzonder exemplaar gaat, wat de steen heel bijzonder maakt is, dat de zogenaamde loper of wrijfsteen tezamen werden aangetroffen, de loper is van een ander soort graniet. Een dergelijke vondst kan wel als zeldzaam worden getypeerd.

Archeologisch kan men denken aan een "deposit" vondst oftewel een offergave. Het is voor te stellen dat een brok graniet van een dergelijke omvang grote waarde had, de steen moet van elders worden aangevoerd en dat is op zich al een prestatie. Met toestemming van de landeigenaar en op aanwijzing van Dirk Baltus werd de precieze vindplaats gelokaliseerd. Op die bewuste plek werd in 1950 een Ruinen Wommels I vroege ijzertijdpot ( 600 voor Chr.) aangetroffen, iets verder werd een stenen bijlfragment gevonden. Beschrijving van de RWI pot en het stenen bijlfragment werd aangetroffen in het Alkmaars jaarboekje van 1969. Het bijlfragment is na onderzoek door het ROB verhuisd naar het depot in Wormer.

Door het perceel systematisch met een grondboor te onderzoeken hoopten we scherfmateriaal aan te treffen zodat we de precieze ouderdom konden vaststellen. Geconsulteerde specialisten van het ROB konden niet duidelijk aangeven uit welke periode de maalsteen afkomstig is, gesuggereerd werd dat het een steen uit het Neolithicum of Vroege Bronstijd kon zijn.

Aan de hand van grondboringen zijn verschillende lagen in de ondergrond in kaart gebracht. Er werd een vergelijkbare laag met die in Akersloot (steentijd) aangetroffen, maar het voert te ver om de gevonden laag als steentijd aan te merken, er kwam geen scherfmateriaal met de boor mee dus blijft de datering van de cultuurlaag en van de maalsteen van Limmen voorlopig nog in het duister gehuld.

De  maalsteen versus resultaten onderzoek Hooghuizen

In het vorige hoofdstuk is te lezen dat de datering van de maalsteen voorlopig nog in het duister gehuld zal blijven. Echter de maalsteen is gevonden op het terrein waar recent het archeologisch onderzoek naar Hooghuizen heeft plaats gevonden. In het proefsleuf onderzoek van Hooghuizen is op een lager niveau inderdaad de eerder genoemde prehistorische laag gevonden zoals genoemd in het stukje over de maalsteen. De prehistorische laag bestond uit met de hand gemaakte ploegsporen oftewel eergetouw krassen, deze krassen zijn met zekerheid te dateren in de Late Steentijd (Neolithicum) overgangsperiode Vroege Bronstijd. Daarmee hebben wij sporen uit de vroegste geschiedenis van Limmen kunnen ontdekken, gelegen op de oostelijke flank van de strandwal van Limmen, dan is het niet gezegd of alleen daar de eerste menselijke activiteit heeft plaats gevonden in Limmen. De toekomst zal leren of er nog meer plekken in Limmen zijn waar deze sporen voorkomen.

Ron Duindam